Energetyka jądrowa w Polsce wchodzi w fazę decyzji. Rok 2025 to test dla rządu i inwestora PEJ. Analizujemy raport Baker McKenzie & Polityka Insight, który mierzy gotowość tego projektu przy pomocy Indeksu Gotowości Atomowej.
Publikacja skupia się na projekcie Lubiatowo-Kopalino. Autorzy pokazują, że choć otoczenie polityczne zmieniło się po wyborach z 2023 r., priorytet atomu pozostał. Raport powstał na podstawie źródeł publicznych, danych inwestora i wywiadów eksperckich.
Indeks Gotowości Atomowej – czy jesteśmy gotowi na polski atom?
Twórcy Raportu zaproponowali system ważony. Skala 0-10 opisuje każdy z sześciu filarów. Wagi odzwierciedlają znaczenie każdego elementu w sumarycznej ocenie. Przyjęto:
- System i Inwestycje po 20 %,
- Regulacje, Polityka, Społeczeństwo, Technologia po 15 %.
Ocena bazuje na kamieniach milowych. Wskaźnik syntetyczny to średnia ważona wyników cząstkowych.
Wyniki raportu Energetyka jądrowa w Polsce 2025
Najmocniejszy filary to gotowość polityczna i regulacyjna. Autorzy podkreślają komplet specjalnych ustaw i zgodność z wytycznymi MAEA. Według autorów raportu najsłabiej wypada nasze przygotowanie technologiczne, z oceną tylko 3/10. A oto szczegółowe omówienie filarów energetyki jądrowej w Polsce, według Baker McKenzie & Polityka Insight:
- Regulacje – 8/10. Sejm przyjął nowelizację specustawy jądrowej w lutym 2025 r. Akt dopuszcza bezpośrednie dokapitalizowanie spółki PEJ i wprowadza przepisy o finansowaniu typu CFD. Państwowa Agencja Atomistyki dysponuje klarowną ścieżką licencjonowania dla dużych bloków i SMR .
- Polityka – 9/10. Koalicja rządowa utrzymuje ponadpartyjne poparcie dla programu jądrowego. Strategia energetyczna PEP 2040+ przewiduje trzy lokalizacje dużych elektrowni i szereg projektów SMR. Brakuje jednak ustawowej definicji modelu własności operatora sieci przesyłowej dla reaktorów modułowych.
- System – 4/10. Operator PSE planuje nowe linie 400 kV z Pomorza do centrum kraju. Harmonogram jest zsynchronizowany z uruchomieniem EJ1, lecz magazyny energii i rezerwa mocy wciąż pozostają na etapie koncepcji. Integracja z rynkiem dnia-następnego wymaga dostosowania algorytmów do pracy bloków o mocy 1150 MW.
- Inwestycje – 4/10. Zakładany budżet EJ1 to 192 mld zł. Skarb Państwa obejmuje 60,2 mld zł kapitału, agencje eksportowe deklarują ≈ 95 mld zł kredytów, a lukę wciąż szacuje się na kilkadziesiąt miliardów zł . Komisja Europejska prowadzi postępowanie w sprawie legalności pomocy publicznej .
- Społeczeństwo – 8/10. Raport odnotowuje rekordowe poparcie dla energetyki jądrowej w Polsce. Ponad dwie trzecie ankietowanych aprobuje budowę reaktorów, choć w gminie Choczewo utrzymują się lokalne protesty przeciw poszerzeniu strefy ochronnej wokół placu budowy.
- Technologia – 3/10. Łańcuch dostaw dopiero się formuje. Krajowe firmy mają doświadczenie w budownictwie energetycznym, lecz nie w montażu AP1000. Westinghouse prowadzi audyty potencjalnych poddostawców stalowych modułów oraz prefabrykatów betonowych, ale certyfikacje potrwają kilka lat.
W podsumowaniu gotowość Polski do budowy pierwszej elektrowni jądrowej raport ocenia na 58%, co, naszym zdaniem, oznacza niski poziom przygotowania .
Jakie problemy są najistotniejsze? Kadry i zasoby dozoru jądrowego są niewystarczające. Infrastruktura towarzysząca, jak drogi, linie przesyłowe 400 kV, wymaga modernizacji lub budowy.
Rola energii jądrowej nie została powiązana z planem modernizacji Krajowego Systemu Energetycznego.
Raport podkreśla brak decyzji o skali i technologii reaktorów dla kolejnych projektów.
Indeks ma być aktualizowany co rok.
Aktualny status projektu EJ1 (Lubiatowo-Kopalino)
Spółka PEJ uzyskała decyzję środowiskową w 2023 r. Lokalizacja nad Bałtykiem zostaje utrzymana.
We wrześniu 2024 r. rząd wystąpił o zatwierdzenie pomocy publicznej do KE w Brukseli. 18 grudnia 2024 r. KE wszczęła formalne postępowanie, obejmujące trzy instrumenty: kapitał, gwarancje Skarbu Państwa na 100 % długu i 60-letni kontrakt różnicowy . Decyzja KE spodziewana jest pod koniec 2025 roku. Bardziej prawdopodobną datą jest rok 2026. Podpisanie kontraktu EPC z Westinghouse/Bechtel planowane jest na początek 2027 r., wylanie „pierwszego betonu” na 2028 r., a komercyjny rozruch bloku 1 na 2035 r.
Mimo, że decyzja KE jest fundamentalna dla całego projektu, prace już się rozpoczęły. Na placu budowy trwają geotechniczne badania pod fundamenty turbin. Równolegle powstaje zaplecze portowe w Porcie Gdynia do obsługi ciężkich ładunków reaktorowych.
Polskie firmy budowlane wiążą duże nadzieje z projektem, licząc na zrealizowanie rządowych deklaracji o wartości „local content” co najmniej 50% budżetu inwestycji.
Inne projekty dużych elektrowni i SMR
Energetyka jądrowa w Polsce to nie tylko projekt w Lubiatowie. Proces selekcji lokalizacji i technologii EJ2 pozostaje otwarty. Premier zapowiedział konkurencyjny dialog z Westinghouse, EDF i KHNP. Rząd rozważa też udział odbiorców końcowych w akcjonariacie, co ma obniżyć koszty kapitału.
Kolejnym konceptem jest EJ Pątnów. Konsorcjum ZE PAK, PGE i KHNP nadal pracuje nad studium wykonalności reaktorów APR1400. Raport wskazuje brak przełomu regulacyjnego w ostatnich 18 miesiącach.
Małe reaktory modułowe (SMR) to z kolei program, gdzie liderem jest Orlen Synthos Green Energy. PAA wydała ogólną opinię bezpieczeństwa dla BWRX-300 w maju 2023 r. . GDOŚ prowadzi postępowania środowiskowe dla lokalizacji Stawy Monowskie, Włocławek i Ostrołęka. W grudniu 2023 r. OSGE uzyskało sześć decyzji zasadniczych obejmujących 24 reaktory w sześciu miastach .
KGHM współpracuje z NuScale przy projekcie VOYGR-6 w Żurawicy. Tauron analizuje kanadyjski SMR X-energy pod kątem kogeneracji ciepła przemysłowego.
Na papierze wygląda to bardzo obiecująco. Jednak dużym ryzykiem dla projektów SMR jest fakt, że konkurują o te same zasoby kadrowe.
Bariery rozwoju energetyki jądrowej w Polsce
No właśnie – niedobór kadr inżynierskich jest dużym problemem. I to nie tylko w sektorze energetyki jądrowej. Brakuje inżynierów hydrotechników, geologów i wielu innych specjalności. Raport pokazuje zaledwie 4/10 punktów za gotowość zasobów ludzkich. Rotacja w PEJ i innych spółkach jest wysoka, a uczelnie techniczne raczej zamykają kierunki, niż uruchamiają nowe.
Łańcuch dostaw nie istnieje. Dostęp do paliwa jądrowego wciąż zależy od umów z dostawcą technologii .
Model finansowy nie ma na dziś gwarancji pomocy publicznej. Komisja Europejska preferuje czysty kontrakt różnicowy, natomiast autorzy postulują dopuszczenie mieszanych instrumentów, by obniżyć koszt kapitału .
Ryzyko regulacyjne rośnie, bo to pierwszy, realnie realizowany taki projekt w Polsce. Potrzebna będzie szybka nowelizacja, gdy pojawią się luki w prawie. Może też dać o sobie znać problem przedłużających się procedur administracyjnych, z którym w ostatnich latach borykają się inwestycje infrastrukturalne.
Akceptacja społeczna wymaga stałych kampanii informacyjnych. Na dziś chyba brak jednolitego planu promocji energetyki jądrowej, a to zwiększa ryzyko protestów.
Jakie wnioski z Raportu dla HydroBIM?
Energetyka jądrowa w Polsce wchodzi w fazę realizacji. Tak, jak w innych inwestycjach infrastrukturalnych rola hydrotechniki, choć nie pierwszoplanowa, jest niezwykle istotna. Projektowanie hydrotechniki w projektach jądrowych nie ogranicza się do systemów chłodzących. To odwodnienia placów budowy, modele hydrauliczne i hydrodynamiczne, analizy wpływu wód opadowych. HydroBIM dostarcza te kompetencje. Nasz zespół sprawnie pracuje w środowisku BIM, zarówno Autodesk jak i Bentley. Zrealizowane kontrakty dla inwestorów infrastrukturalnych pokazują, że z sukcesem integrujemy dane środowiskowe, geotechniczne i konstrukcyjne w jednym środowisku CDE. Włączając HydroBIM do konsorcjów jądrowych, inwestor uzyskuje sprawdzone know-how, procesy BIM Level 2 oraz skalowalne zaplecze projektowe w hydrotechnice – ważny warunek sukcesu, gdy energetyka jądrowa w Polsce przyspieszy.
Zapraszamy do kontaktu i konsultacji!
Źródło wykorzystanych ilustracji: bakermckenzie.com
Pełny tekst raportu Energetyka jądrowa w Polsce 2025 jest dostępny bezpłatnie do pobrania na stronie bakermckenzie.com Warto!
O HydroBIM:
Biuro projektów HydroBIM sp. z o. to wyspecjalizowany podwykonawca branży hydrotechnicznej i hydrologicznej w dużych projektach infrastrukturalnych. Do grona naszych klientów należą czołowe polskie i międzynarodowe biura projektów i firmy konsultingowe, m. in. AECOM, Sweco, EGIS, Systra.
W portfolio mamy m. in. zadania w ramach Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej w Dorzeczu Odry i Wisły (POPDOW) i Centralnego Portu Komunikacyjnego (CPK).
Jesteśmy członkiem Związku Ogólnopolskiego Projektantów i Inżynierów (ZOPI)
Zapraszamy do śledzenia profilu firmowego HydroBIM na LinkedIn i do współpracy.