Hydrotechnika bywa krytykowana za ingerencję w środowisko naturalne. Głównie za tzw. „betonowanie rzek”, czyli intensywną regulację koryt rzek bez uwzględnienia ich naturalnych procesów. Trzeba jednak podkreślić, że nowoczesna hydrotechnika, oparta na aktualnych wymaganiach prawnych i zaawansowanych technologiach, ma zupełnie inne podejście. Współcześni inżynierowie projektują rozwiązania hydrotechniczne z myślą o zrównoważonym rozwoju, ochronie przyrody i minimalizacji negatywnego wpływu na ekosystemy.
Decyzje środowiskowe jako podstawowy wymóg procesu budowlanego
Obecne przepisy, takie jak polska Ustawa o ocenie oddziaływania na środowisko czy unijna Dyrektywa Wodna, wymagają uwzględnienia potrzeb środowiska już na etapie planowania inwestycji. Żadna budowa zbiornika retencyjnego, wału przeciwpowodziowego czy innej konstrukcji infrastruktury wodnej nie może rozpocząć się bez decyzji środowiskowej. W decyzji są dokładnie opisane sposoby ochrony lokalnej fauny i flory jak i działania kompensujące negatywny wpływ inwestycji na środowisko.
Przygotowując się do złożenia wniosku o decyzję uwarunkowań środowiskowych przygotowujemy w HydroBIM analizy wpływu na środowisko, które obejmują m.in:
- ocenę oddziaływania na ekosystemy wodne i przybrzeżne,
- plan kompensacji strat środowiskowych, np. tworzenie siedlisk zastępczych,
- uwzględnienie potrzeb gatunków chronionych oraz korytarzy ekologicznych.
Inżynierowie są zobowiązani do projektowania takich rozwiązań, minimalizują negatywny wpływ na przyrodę. Dobrym przykładem jest jedna ze specjalności HydroBIM, czyli semi naturalne przepławki dla ryb – elementy infrastruktury, które pozwalają rybom swobodnie migrować mimo obecności budowli piętrzącej.
Jak nowoczesne technologie projektowania wspierają zrównoważony rozwój?
Współczesna hydrotechnika korzysta z zaawansowanych technologii, takich jak integracja modeli BIM (Building Information Modeling) i GIS (Geographic Information Systems). HydroBIM jest pionierem integracji danych BIM, GIS i rzeczywistych danych terenowych w centralnym modelu 3D. Taki sposób projektowania hydrotechniki pozwala dokładnie przeanalizować wpływ inwestycji na środowisko. Wzbogacenie danych o modele hydrodynamiczne pozwala na optymalne wariantowanie zarówno pod względem wpływu na środowisko jak i zapobieganie powodziom i suszom.
Co więcej, zastosowanie cyfrowego modelu 3D inwestycji zdecydowanie skraca czas konsultacji społecznych, ponieważ omówienie wariantów inwestycji w wirtualnym modelu jest jasne, zrozumiałe i czytelne w porównaniu z płaskimi rysunkami i mapami. Wielokrotnie w HydroBIM przekonaliśmy się o korzyściach wynikających z zastosowania takiego podejścia.
Rozwiązania pro-środowiskowe w hydrotechnice
Nowoczesne podejście zakłada tworzenie rozwiązań błękitno-zielonej infrastruktury. To łączy funkcje techniczne z poszanowaniem środowiska. To nie jest tak, jak próbują przekonywać niektórzy, że wały przeciwpowodziowe ograniczają rzekę. Wały buduje się tam, gdzie są one niezbędne – do ochrony zakładów pracy i miejsc zamieszkania. W projektach hydrotechnicznych uwzględnia się m.in.:
- Naturalne tereny zalewowe, które mogą działać jak naturalne retencje wody, redukując ryzyko powodzi.
- Stabilizację brzegów rzek przy użyciu roślinności, zamiast tradycyjnych umocnień betonowych, co pozwala na zachowanie naturalnego krajobrazu.
- Systemy zrównoważonej gospodarki wodnej, jak ogrody deszczowe czy systemy małej retencji, które wspierają magazynowanie wody i spowalniają jej cyrkulację.
Warto także dodać, że unijne Nature Restoration Law wymusza nowe działania renaturyzacyjne.
Przykłady dobrych praktyk w hydrotechnice
Jednym z przykładów projektów prośrodowiskowych jest modernizacja wałów przeciwpowodziowych w Sandomierzu, gdzie zastosowano technologię BIM do wizualizacji i wprowadzania modyfikacji, które odpowiadały zarówno wymaganiom środowiskowym, jak i oczekiwaniom społecznym.
W pracach projektowych przy CPK często projektujemy zbiorniki rozrodcze dla płazów. Płazy, jak żaby i traszki, migrują do takich zbiorników w okresie godowym, aby złożyć jaja. W zbiornikach tych rozwijające się larwy, zwane kijankami, prowadzą wodny tryb życia, zanim przejdą metamorfozę w dorosłe osobniki. Przy projektowaniu zbiorników rozrodczych musimy uważać na właściwe warunki w zbiornikach, takie jak głębokość, stopień zacienienia oraz obecność roślinności. Taka jest niezbyt dobrze znane oblicze nowoczesnej hydrotechniki.
W HydroBIM łączmy dane GIS z modelem BIM i danymi terenowymi z Geoportalu. To pozwala na dokładną analizę terenu, roślinności, siedlisk zwierząt i optymalizację projektów pod kątem minimalizacji wpływu na środowisko. Sprawdź, jak to robimy.
Zrównoważony rozwój jako fundament współczesnej hydrotechniki
Nowoczesna hydrotechnika to nie budowanie zapór czy regulacja rzek, ale projektowanie takich rozwiązań, które wspierają naturalne procesy ekosystemów wodnych i przybrzeżnych. Technologie cyfrowe projektowania, dbałość o środowisko i wymogi prawne sprawiają, że współczesne inwestycje stają się częścią rozwiązania, a nie problemu. Hydrotechnicy to też ludzie, którzy w swojej pracy kierują się szacunkiem dla przyrody. To dziś standard, a nie wyjątek.